HISTORIA GRUPY POLSKIEJ

Cele światowego ILA utrwalone w jego Konstytucji obejmują: „badania, objaśnianie i wspieranie rozwoju publicznego i prywatnego prawa międzynarodowego, porównawcze badanie prawa, opracowywanie propozycji rozwiązywania kolizji norm prawnych i unifikacji prawa oraz wspieranie międzynarodowego porozumienia i dobrej woli” (Art. 3.1 obecnie obowiązującego Statutu, znowelizowanego na 68. Konferencji w Tajpej w końcu maja 1998 r.).
Tymi szeroko rozumianymi celami kierowały się pokolenia prawników z różnych regionów świata i starały się wpływać – na poszczególnych etapach historycznego rozwoju społeczności międzynarodowej – na jak najpełniejszą ich realizację. Nie szczędziły one trudu wydźwignięcia nauki – a wraz z nią – i całego prawa międzynarodowego na coraz wyższy poziom rozwoju oraz pogłębienia jego znajomości w odpowiedzialnych za jego stosowanie coraz to szerszych kręgach społecznych. Tym samym wniosły na przestrzeni minionych 130 lat znaczący wkład w zapobieganie powstawaniu konfliktów’ między państwami oraz na ich łagodzenie w przypadkach niemożliwego do uniknięcia przerodzenia się ich w zmagania zbrojne. Stowarzyszenie wpływało na formułowanie norm prawnych wielorakiej codziennej współpracy oraz stanowienie reguł rozstrzygania sporów międzynarodowych w coraz to szerszej sferze stosunków międzynarodowych, coraz to wzrastającej liczby państw i ich obywateli.
ILA wiernie towarzyszyło ułatwianiu współpracy międzynarodowej państw, stale rozszerzając swój zasięg geograficznego i przedmiotowego oddziaływania. Starało się koncentrować uwagę swych członków na najważniejszych w danym czasie zagadnieniach stosunków międzynarodowych. Głównymi formami oddziaływania ILA były (początkowo coroczne, a z czasem odbywające się co dwa lata) konferencje międzynarodowe oraz praca w przedmiotowych komitetach międzynarodowych i grupach studyjnych.

Pomysł powołania do życia Stowarzyszenia – służącego tym ważnym celom – zrodził się w umyśle dalekosiężnego bojownika o pokój Elihu Burrit-ta (któremu dodawano przydomek „uczonego kowala” – tlie leamed blacksmith). Idea ta została wstępnie poparta przez jego przyjaciela, wielebnego dr. Jamesa B. Milesa, energicznego orędownika tejże sprawy, będącego jednocześnie Sekretarzem Amerykańskiego Stowarzyszenia Pokoju. Ten ostatni przedstawił ją znamienitemu członkowi nowojorskiej palestry i twórcy projektu kodeksu cywilnego Stanu Nowy Jork, a następnie Kodeksu Prawa Międzynarodowego – Dawidowi Dudley Fieldowi. Pod auspicjami Pana Fielda i innych znamienitych Amerykanów, dr Miles przybył do Europy z zamiarem pozyskania zwolenników do utworzenia Międzynarodowego Stowarzyszenia do opracowania Kodeksu prawa międzynarodowego. Odwiedził wówczas Anglię, Belgię, Francję, Niemcy i Włochy, gdzie uzyskał zgodę na powołanie komisji ds. kodyfikacji prawa międzynarodowego. Po jego powrocie do USA utworzono tam amerykański Międzynarodowy Komitet ds. Kodeksu.
Tymczasem w Europie, równolegle do inicjatyw amerykańskich, jeszcze przed wspomnianą wizytą dr. Milesa, grupa czołowych uczonych prawa międzynarodowego rozważała potrzebę utworzenia stowarzyszenia do budowania naukowych podstaw prawoznawstwa międzynarodowego. We wrześniu 1873 r. do Gandawy na spotkanie z nimi przybył Pan David Dudley Field, przewodniczący wspomnianego Komitetu Amerykańskiego, gdzie spotkał się z prof. M.G. Rolin-Jaequemynsem, organizatorem założycielskiego zebrania profesorów, na którym z inicjatywy tego ostatniego powołane zostało w tymże miesiącu stowarzyszenie pn. Institut de Droit International (IDI).
Obie do dziś istniejące prywatne instytucje międzynarodowe łączy więc ich geneza i czas powołania. Wiele też wskazuje na to, że od początku istniała pewnego rodzaju współpraca między tymi stowarzyszeniami międzynarodowymi. Np. już na wspomnianym założycielskim zebraniu Instytutu w Gandawie wyłoniono przedstawicielstwo 8 jego członków do uczestniczenia w wyznaczonym miesiąc później założycielskim zebraniu ILA w Brukseli pod przewodnictwem Pana Augusta Visschersa. Warto zauważyć, że w wielu przepadkach te same osoby należały (tak, jak jest praktykowane również obecnie) do obu tych stowarzyszeń.
Nic w tym dziwnego, gdyż obie instytucje od początku służą podobnym celom, chociaż każda w nieco innym składzie i różnymi sposobami. Odmienność tę określają ich odnośne statuty. Np. Instytut składa się z ekspertów, z reguły znanych, dużo piszących profesorów (głównie międzynarodowego prawa publicznego) – oczywiście w językach światowych -a ściślej we francuskim i angielskim (obecnie można by już chyba zasad nie języki te wymieniać w odwrotnej kolejności), dobieranych według kryterium znacznego i znaczącego wkładu publikacyjnego do rozwoju prawa międzynarodowego. W ten sposób jest on od początku elitarnym ciałem akademicko-naukowym.
Członkostwo Stowarzyszenia Prawa Międzynarodowego od początku było otwarte – i co warto podkreślić – nie tylko dla prawników i nie tylko dla specjalistów prawa międzynarodowego, lecz również np. dla właścicieli statków, przedsiębiorstw ubezpieczeniowych, kupców i filantropów, a także dla delegatów instytucji afiliowanych przy nim, takich jak izby handlowe, żeglugowe, arbitrażowe i towarzystwa pokoju. Ogólnie mówiąc, ILA w poczet swych członków przyjmuje wszystkich, którzy są zainteresowani realizacją jego celów i poprawą stosunków międzynarodowych. Odmiennie sprawy członkostwa Grupy Polskiej wyglądały w PRL od reaktywowania jej działalności w 1956 r. prawie do drugiej połowy lat 90. (szerzej o tym w II części niniejszego opracowania).
Obowiązujący obecnie Statut światowego Stowarzyszenia (Constitution of ILA) przewiduje 5 kategorii członków: honorowych (wybranych przez Radę Wykonawczą – ILA Executive Council – § 4.1.1 Statutu), zwyczajnych (wybranych przez Grupy regionalne – np. Grupę Polską – § 4.1.2), organizacje zarówno rejestrowe, jak i nierejestrowe wybrane przez Grupę lub Radę Wykonawczą (§ 4.1.3), osoby lub organizacje wybrane przez Radę Wykonawczą – zwane członkami Siedziby Głównej (Headqiiarters Members – § 4.1.4) i indywidualni członkowie zmierzający do ukończenia studiów wyższych (engaged in fuli linie study – 4.4) w szkole, uniwersytecie, College albo w innej instytucji edukacyjnej w okresie studiów, zwani skrótowo członkami studenckimi. Rzecz jasna w pracach kodyfikacyjnych akademiccy i praktykujący prawnicy odgrywają rolę wiodącą.
Z pewnym wyjątkiem (członkostwa Siedziby Głównej i częściowo takiegoż członkostwa honorowego), pozostali członkowie są zorganizowani w około 50 grupach regionalnych na całym świecie. Grupy te mogą składać się z członków pochodzących z wielu państw w obrębie jakiegoś obszaru geograficznego, jednego całego państwa lub z części składowej państwa (§ 8.3). Grupa regionalna może być utworzona za zgodą Rady Wykonawczej ILA z minimum 10 członków. Rada może rozwiązać grupę, jeśli jej członkostwo spadnie poniżej tej liczby. Statuty lub regulaminy Grup regionalnych muszą być poddane aprobacie Rady. W każdym razie Grupy te nie reprezentują rządów, ani wspólnych poglądów narodowych (national vievs). Grupy są autonomiczne, członkowie pracują jednak przy aprobacie demokratycznie wybranych zarządów (executive councils). Większość grup organizuje zebrania, seminaria, konferencje i współdziała z innymi stowarzyszeniami lub instytucjami w realizacji celów ILA. Niektóre – w tym Grupa Polska -ustanawiają także zespoły tematyczne do studiowania wybranych dziedzin prawa równolegle do międzynarodowych komitetów ILA.
Różnice w postanowieniach statutowych obu wyżej wspomnianych światowych instytucji międzynarodowych rzutują oczywiście także na ich działalność. ILA mocniej uwzględnia rozwój i dostosowanie norm i instytucji prawa międzynarodowego do wyłaniających się potrzeb społeczności międzynarodowej państw oraz osób fizycznych i prawnych w ich stosunkach międzynarodowych. Instytut zaś większą wagę przykłada do akademickich dociekań w różnych dziedzinach prawa międzynarodowego, uchwalając -podobnie jak ILA – rezolucje lub projekty kodyfikacji z zakresu publicznego i prywatnego prawa międzynarodowego. Stowarzyszenie Prawa Międzynarodowego – obok zagadnień teoretycznych – zajmuje się w większym stopniu rozwiązywaniem problemów praktycznych.
Od początków swojej działalności ILA stanowiło ośrodek inspiracji prac badawczych i kodyfikacyjnych ważnych dla życia międzynarodowego dziedzin prawa publicznego i prywatnego. Inspiracja ta polegała przede wszystkim na określaniu tematów konferencji międzynarodowych. W istocie do II wojny światowej ILA kładło duży nacisk na rozstrzyganie sporów w drodze arbitrażu międzynarodowego. Wiadomo, iż w okresie tworzenia Stowarzyszenia wielkie nadzieje na utrzymanie pokoju łączono właśnie z arbitrażem międzynarodowym. Nadzieje te wzmacniał wówczas świeżo zawarty kompromis Waszyngtoński z 8 maja 1871 r., który zażegnał grożący konfliktem wojennym spór dotyczący zbrojenia w angielskich portach statków korsarskich walczących przeciwko Stanom Północnym w okresie wojny secesyjnej w Ameryce. Rozstrzygnięcie sądu arbitrażowego w połowie 1872 r. w sprawie korsarza Alabama przyniosło złagodzenie napięcia pomiędzy USA i Wielką Brytanią. Nadzieje na uniknięcie konfliktów zbrojnych w drodze arbitrażu ilustrowano często szybkim wzrostem w tamtych czasach rozstrzygnięć arbitrażowych.
Można przyjąć, że wspieranie pokojowego załatwiania sporów międzynarodowych poprzez arbitraż w pierwszym ćwierćwieczu działalności ILA, w istotny sposób wzmocniło wysiłki ówczesnych rządów wyrażające się w kodyfikacjach oficjalnych I i II (z 1899 i 1907 r.) Haskich Konferencji państw, tworzących ówczesną społeczność międzynarodową. Zatem śmiało można powiedzieć, że intensywnie prowadzone przez ILA prace – zwłaszcza pod koniec wspomnianego ćwierćwiecza – znacząco przyczyniły się do kodyfikacji prawa wojny i prawa wojennego.
Początkowym (pierwotnym) celem Stowarzyszenia była reforma i skodyfikowanie prawa międzynarodowego. Uważano bowiem, że istnienie kodeksu ułatwiłoby proces rozstrzygania sporów, zwłaszcza w drodze wzmiankowanego arbitrażu. Sukces kodyfikacyjny obu Konferencji Haskich oraz wzrastająca liczba rozstrzygnięć arbitrażowych i sądowych (przez utworzony po I wojnie światowej Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej (STSM), a po II wojnie światowej Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości NZ (MTS) dowiodły, że możliwe jest pokojowe rozstrzyganie sporów nawet bez ustanowienia pierwotnie planowanego kodeksu prawa międzynarodowego. W związku z czym Stowarzyszenie – pozostawiając kwestie arbitrażu nadal w obrębie swych zainteresowań – skierowało uwagę swych członków na istotne zagadnienia prawne, wynikające bezpośrednio z potrzeb życia międzynarodowego. Za przykład może posłużyć problem jurysdykcji na wodach terytorialnych państwa, który wszedł pod obrady ILA na 15. Konferencji w Genui w 1892 r.
Równolegle z pracami nad wspomnianym arbitrażem jako głównym (przynajmniej do ustanowienia po I wojnie światowej STSM) sposobem pokojowego rozstrzygania sporów międzynarodowych oraz nad prawem wojny i prawem wojennym w ostatniej ćwierci XIX w. – ILA skierowało swą uwagę na ulepszanie norm prawnych odnoszących się do morza, handlu międzynarodowego i szerzej pojętej pokojowej współpracy państw, zwłaszcza gospodarczej. W tej sferze wielkim ówczesnym osiągnięciem Stowarzyszenia (zaledwie w 4 lata po jego narodzinach) było ujednolicenie na 5. Konferencji w 1877 r. w Antwerpii zasad dotyczących awarii wspólnej znanych i szeroko stosowanych pod nazwą York-Antwerpskich Reguł awarii wspólnej. Były one następnie co jakiś czas nowelizowane, jak np. w Liverpoolu w 1890 r. i w Sztokholmie w 1924 r. oraz w Kopenhadze w 1950 r.
Ważnym wyrazem wysokiej jakości tej kodyfikacji jest powszechne włączanie jej norm do standardowych kontraktów handlowych i żeglugowych w całym świecie oraz do konosamentów (bills of lading).
Istotnym wkładem do rozwoju międzynarodowego prawa obrotu gospodarczego były także prace ILA z początków naszego wieku dotyczące ujednolicenia zasad postępowania wobec wielkich i ważnych grup zawodowych i społecznych. Tak np. na 26. Konferencji w Londynie w 1910 r. podjęto badania nad ujednoliceniem zasad pracy marynarzy, jurysdykcją w spraw ach rozwodów oraz regułami dotyczącymi prawa wekslowego i czekowego. Z rosnącym automobilizmem, ILA wprowadziło do swych badań problematykę regulacji prawnej międzynarodowego ruchu drogowego. Z kolei z rozwojem współpracy w sferze kultury i techniki zostały uruchomione badania nad prawem autorskim i patentowym (por. problematykę 27. Konferencji w Paryżu w 1912 r.).
O ile zaraz po powstaniu ILA jego światowe konferencje odbywały się z reguły corocznie, o tyle w późniejszym okresach coraz częściej rezerwowany był okres dwuletni na prace przygotowawcze do nich w komitetach naukowych. Pierwsza ze wspomnianych dłuższych przerw trwała 7 lat i nastąpiła pomiędzy 28. Konferencją w Madrycie z 1913 r. a 29. w Portsmouth w 1920 r. Drugą zaś 8-letnią (od 1938 do 1946r.) spowodowała II wojna światowa.
Rysem charakterystycznym tej pierwszej (po I wojnie światowej) konferencji było jeszcze mocniejsze niż dotychczas wprowadzenie na forum Stowarzyszenia problematyki publicznego prawa międzynarodowego, która odtąd zacznie stale wzrastać w pracach ILA. Wniesione wówczas zagadnienia dotyczyły pierwszej w dziejach światowej organizacji bezpieczeństwa międzynarodowego – Ligi Narodów, a także kwestie wynikające z niedawno zakończonej I wielkiej wojny światowej takie, jak: traktowanie jeńców wojennych. prawo wojny na morzu i zagadnienia, pobudzone w jakiejś mierze ujawnionymi osiągnięciami techniki w czasie wojny, kwestia zasad prawnvch funkcjonowania lotnictwa w czasie pokoju (która wstępnie weszła pod obrady ILA jeszcze przed I wojną światową na wspomnianej 27. Konferencji w Paryżu w 1912 r.). Tak więc ILA wyprzedziła późniejszy burzliwy rozwój komunikacji lotniczej i odtąd związane z nią zagadnienia prawne długo pozostaną na jego forum z późniejszym rozwinięciem na prawo dotyczące eksploracji przestrzeni kosmicznej.
Z kolei na 30. Konferencji w Hadze w 1921 r. – do wcześniej wniesionych zagadnień publicznego prawa międzynarodowego – dodano kwestię relacji pomiędzy Ligą Narodów i Międzynarodową Organizacją Pracy. Doszło tu także badania nad układami regionalnymi w ramach światowej organizacji bezpieczeństwa międzynarodowego (wówczas łączonych z Doktryną Monroe’go). Debatowano nad sprawą bliską celom obu omawianych wyżej stowarzyszeń (ILA i IDI), tj. powołaniem Akademii Prawa Międzynarodowego. Jak wiadomo w wakacje letnie 1923 r. otworzyła ona coroczne sesje wykładów (dodając później do nich również seminaria) dla wszystkich zainteresowanych prawem międzynarodowym, zarówno publicznym, jak i prywatnym. Ta wielce pożyteczna instytucja do dziś – z przerwą w latach 1939-1946 spowodowaną II wojną światową – regularnie kontynuuje swe zadania. Można rzec, iż każdy, któremu bliskie są sprawy międzynarodowe a zarazem ideały ILA, stara się uczestniczyć przynajmniej w jednej wybranej sesji wykładów i seminariów letnich tej wielce zasłużonej dla rozwoju i popularyzacji prawa międzynarodowego osiemdziesięcioletniej już instytucji.
Nie sposób pominąć również tak ważnego dla Polaków wydarzenia końca lat 20., jakim była 35. Konferencja ILA w Warszawie w 1928 r. Do jej głównych osiągnięć należą Projekty Konwencji o ekstradycji i o neutralności na morzu, uchwalenie Reguł zarządzania na terytorium okupowanym przez siły nieprzyjacielskie oraz Reguł dotyczących kontraktów cif (zwanych także od miejsca konferencji Regułami Warszawskimi). Obszerniej o jej przygotowaniach oraz udziale członków PG w Części II niniejszego opracowania.
Ostatnia przed II wojną światową 40. Konferencja ILA odbyła się w Amsterdamie w 1938 r. pod przewodnictwem prof. J.A. van Hamela. Do głównych jej tematów należało m.in. zagadnienie koncyliacji międzynarodowej, wzajemne układy handlowe, kontrakty gospodarcze z rządami, arbitraż handlowy oraz ochrona ludności cywilnej przed nowymi sposobami prowadzenia wojny. Niestety po 1938 r. następuje długa (8-letnia) przerwa w zwoływaniu światowych zgromadzeń ILA aż do 41. Konferencji, która odbyła się już po II wojnie światowej w Cambridge w 1946 r. pod przewodnictwem Lorda Portera.

Zaledwie w pięć lat po zakończeniu I wojny światowej (50 od założenia światowego ILA) i odrodzenia (po 123 latach niewoli) II Rzeczypospolitej Polskiej pojawia się w nim Grupa Polska (PG/GP). Formalnie ustanowiona została (jak wynika z wydawnictw Siedziby Głównej ILA w Londynie – Reports) 11 grudnia 1923 r. Przy bliższym oglądzie okazuje się jednak, że już w sprawozdaniu z 32. Konferencji ILA (Londyn 4 października 1923 r.), czyli 2 miesiące wcześniejszej, wykazany był pełny Zarząd GP z określeniem osób funkcyjnych. Ponadto warto odnotować, że późniejszy profesor Szczecińskiej Uczelni Leon Babiński, rok wcześniej uczestniczył w 31. Konferencji ILA w Buenos Aires, gdzie przedstawił referat o reformie statusu prawnego kobiety w polskim prawie cywilnym. Wspomnianą grudniową datę ustanowienia GP, a nie wcześniejszy udział jej członków w 32. Konferencji ILA w Londynie łatwo możemy wytłumaczyć znanymi terminami członkostwa de facto i de iure. To ostatnie z pewnością wiązało się z późniejszym – niż termin konferencji – podjęciem uchwały przez Radę Wykonawczą ILA inkorporującą GP do światowego Stowarzyszenia.
Dziś, po 80 latach wydaje się, że należy z wdzięcznością przypomnieć tych ludzi, którzy dołączyli polską naukę prawa międzynarodowego do nurtu nauki innych narodów z różnych regionów świata. Wszak ludzie ci pozostawili nam w spuściźnie swej aktywnej działalności to, co jest znane i do dziś doceniane w świecie jako „polska szkoła prawa międzynarodowego”. W tym kontekście pozwolę sobie przytoczyć opinię ambasadora Eugeniusza Wyznera – prawnika, zawodowego dyplomaty, wieloletniego i obecnego Zastępcy Sekretarza Generalnego NZ, który kilka lat temu oceniając dorobek minionego 50-lecia ONZ stwierdził: „W sferze działalności prawnej ONZ udział Polski i Polaków był i jest znaczący ze względu na wysoki poziom i prestiż, jakim cieszy się od dawna polska szkoła prawa międzynarodowego. Warto wymienić tu nazwiska powszechnie uznanych polskich prawników: prof. Bohdana Winiarskiego i prof. Manfreda Lachsa, którzy kolejno przez bardzo długi okres zasiadali w Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości”.
Wracając a nos moutons, czyli do ustanowienia Grupy Polskiej ILA, należy przypomnieć, że Przewodniczącym jej pierwszego Zarządu był znamieniu prawnik Zygmunt Cybichowski, profesor prawa międzynarodowego oraz Prodziekan Wydziału Prawa w Uniwersytecie Warszawskim (UW), Wiceprzewodniczącym zaś – Pan Ignacy Szebeko, Minister Pełnomocny i poseł do Sejmu RP. Ponadto w pierwszym Zarządzie Grupy uczestniczył Leon Babiński – profesor Szkoły Głównej Handlowej (SGH), Adam Chełmiński – profesor Uniwersytetu Wileńskiego (UWiL), Julian Makowski – profesor SGH, Jan Namitkiewicz – profesor UW, Michał Roztworowski – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ), dr praw Szymon Rundstein – adwokat, Zygmunt Seyda – Wicemarszałek Sejmu, a także dr praw Józef C. Witenberg. Funkcję Skarbnika piastował dr filozofii Wacław Brun, zas Sekretarza Honorowego dr Roman Kuratow-Kuratowski. Odtąd przez 15 lat – łącznie z 40. Konferencją w Amsterdamie (w 1938 r.) – w pracach tego gremium znajdujemy nieprzerwanie wyraźne ślady uczestnictwa stosunkowo licznych członków GP. O dużej aktywności Grupy od początków jej istnienia może świadczyć sprawozdanie z 33. Konferencji, która odbyła się w rok po jej ustanowieniu w Sztokholmie (od 8-13 września 1924 r.). Dowiadujemy się z niego, że uczestniczyło tam 7 członków Grupy Polskiej i jedna osoba towarzysząca. Warto zaznaczyć, że w tejże konferencji z takich krajów europejskich, jak Włochy, Austria, Czechosłowacja i Finlandia pojawiło się zaledwie po jednej osobie (podobnie z Argentyny, Brazylii i Kolumbii). Najliczniej – w liczbie ponad 100 osób byli reprezentowani prawnicy brytyjscy.
Innym istotnym faktem dobrze świadczącym o działalności Grupy Polskiej w pięcioleciu od utworzenia było powierzenie jej zorganizowania 35. Konferencji ILA w Warszawie w 1928 r. Warto jak sądzę przypomnieć, że jej Honorowym Przewodniczącym był Marszałek Józef Piłsudski. Zaś na przewodniczącego jej obradom (oraz Przewodniczącego ILA na okres do następnej konferencji) wybrany został – zgodnie z tradycją Stowarzyszenia – wspomniany wyżej Przewodniczący Grupy Polskiej prof. Zygmunt Cybichowski. Na liście uczestników pierwszej warszawskiej Konferencji ILA w 1928 r. widnieje 45 członków Grupy Polskiej. Wśród nich zaś – obok profesorów prawa międzynarodowego (jak wspomniany Zygmunt Cybichowski, Leon Babiński, Cezary Berezowski, Julian Makowski), występują profesorowie innych specjalności, jak np. teoretyk prawa Antoni Peretjatkowicz z Uniwersytetu Poznańskiego i Stefan Glaser – profesor prawa karnego. Znajdujemy tu nazwiska polityków (jak np. Stanisław Car – ówczesny wiceminister sprawiedliwości), dyrektorów banków (jak Michał Cholewiński), sędziów Sądu Najwyższego (jak np. Jakób Glass), dyplomatów (jak np. Tytus Komarnicki, Władysław Mazurkiewicz).

Nieznane jest określenie kryteriów członkostwa GP w okresie 16-lecia od jej ustanowienia do II wojny światowej. Analizując dostępne materiały można ogólnie powiedzieć, że zdecydowanie dominowali w niej prawnicy, należący do kręgów naukowych, palestry oraz zawodów związanych ze służbą państwową, zwłaszcza zagraniczną.
Znacznie dokładniej można określić kryteria członkostwa GP w okresie od jej reaktywowania po II wojnie światowej. Z pewnością nadal podstawowym kryterium, kwalifikującym kandydata do rozpatrzenia wniosku o przyjęcie do Grupy, było jego wykształcenie prawnicze, wsparte uprawianiem nauki lub zawodowe praktykowanie prawa międzynarodowego. Według dostępnych źródeł – w okresie od jej odrodzenia w 1956 r. po powojenną „odwilż” w stosunkach między „światem kapitalizmu i socjalizmu” dwa czynniki zdawały się początkowo określać niemal stałą liczbę członków zwyczajnych („listy londyńskiej”) Grupy Polskiej ILA. Najpierw (w okresie PRL) podstawowym hamulcem rozwoju ilościowego było nieufne nastawienie władz do wszelkiej działalności stowarzyszeń i organizacji obywatelskich. Dotyczyło to zwłaszcza trudnej do kontrolowania działalności na newralgicznym styku ze światem „imperializmu”. Równolegle bardzo ważnym czynnikiem było rygorystyczne planowanie (i ograniczanie) wydatków dewizowych. Stąd zapewne wywodziła się – i przez długi czas była praktykowana sekciarska koncepcja ograniczania członkostwa jedynie do tych posiadaczy stopnia naukowego doktora nauk prawnych, którzy specjalizowali się zawodowo w publicznym i prywatnym prawie międzynarodowym.
Koncepcję ograniczania albo „zamrożenia” członkostwa z okresu odradzania GP po II wojnie światowej (co przejawiało się w jego „elitarnym” charakterze) interesująco objaśnia prof. Jacek Machowski. Mianowicie okazuje się, że w ten sposób starano się utrzymać profesjonalny charakter Grupy i uchronić ją przed zdominowaniem przez funkcjonariuszy partyjnych i państwowych. Dlatego to – zaraz przy reaktywowaniu GP – ustalono dodatkowy warunek członkostwa w postaci wspomnianego doktoratu nauk prawnych. Innym istotnym czynnikiem tego „zamrożenia” był problem regulowania – w warunkach ścisłej reglamentacji płatności dewizowych – składek członkowskich na rzecz światowego ILA. W ówczesnych warunkach musiały one być preliminowane przez uprawnioną do tego instytucję. Na początku było nią Zrzeszenie Prawników Polskich. Później – i do dziś – składki są budżetowane przez Biuro Współpracy z Zagranicą PAN, jako że Grupa Polska ILA od długiego już czasu jest afiliowana przy Komitecie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. Akademia miewała i do dziś ma trudności ze zdobyciem funduszy na swe statutowe cele.
Z czasem – z potrzeby dobrze wówczas wykształconych już w powojennej Polsce młodych prawników w zakresie prawa międzynarodowego, a także dla zawsze koniecznej więzi teorii z praktyką międzynarodową -Zarząd Grupy wyszedł z inicjatywą rozszerzenia członkostwa również na magistrów prawa, mających w pracy zawodowej do czynienia z prawem międzynarodowym. Przypomnijmy, na początku było jedno członkostwo „listy londyńskiej” równoznaczne z posiadaniem dyplomu doktorskiego z zakresu prawa międzynarodowego (w uchwalonym w 1998 r. Regulaminie – zwane „zwyczajnym”). Przy wspomnianym rozszerzeniu członkostwa na magistrów, chodziło przede wszystkim o pracowników MSZ, ale i innych resortów jak Handlu Zagranicznego, Gospodarki Morskiej, Sprawiedliwości, Pracy, Poczty itd. Jednakże ze wspomnianym wyjątkiem, członkostwo Grupy Polskiej – przez jakiś czas w zasadzie automatycznie – oznaczało członkostwo światowego ILA i od początków lat 60. utrzymywało się w granicach ą30 osób. Przypomnijmy, że członkostwo „listy londyńskiej” oznaczało członkostwo pełnoprawne.
Obecnie na „liście londyńskiej” mamy 42 członków (z których 2 osoby wpłacają składki indywidualnie do Siedziby Głównej ILA). Członkowie ci mogą uczestniczyć w pracach komitetów międzynarodowych oraz występować na forum światowych konferencji ILA (i korzystać z 20-25% zniżki opłaty rejestracyjnej za udział w nich), pod warunkiem wcześniejszego wpłacenia składki.
Z rozwojem zainteresowań prawem międzynarodowym – a trzeba podkreślić, że przedmiot ten miał wielkie powodzenie wśród studentów – nie tylko na Wydziałach Prawa, ale i w uczelniach ekonomicznych w okresie przed przełomem 1989 r. w Polsce. Szczęśliwie dla promocji celów Stowarzyszenia stan ten utrzymuje się nadal (przynajmniej w warszawskiej SGH i Akademii Ekonomicznej w Krakowie).
Koniec lat 50. i lata 60. stały się okresem znacznego przyrostu doktoratów nauk prawnych z dziedziny prawa międzynarodowego. W związku z tym, wyłoniła się konieczność uwzględnienia tego faktu przez powołanie kategorii „członkostwa krajowego”. W ten sposób wspomniany przyrost doktorów wpłynął na znaczny ilościowy wzrost tego członkostwa, powodując jednoczesne „rozczepienie” dotychczasowego – na dwa rodzaje: – z jednej strony – na potocznie określane „członkostwem krajowym”, z drugiej zaś na – „z listy londyńskiej” (podobnie nieformalnie listę tę można by dziś dodatkowo nazwać „listą PAN-owską”). Przy czym członkiem krajowym mogła zostać osoba, od której nadal był wymagany stopień doktora nauk prawnych, wyjątkowo dopuszczając tylko magisterium z prawa międzynarodowego dla wspomnianej kategorii osób zawodowo zajmujących się tą dziedziną prawa.
„Członkostwo krajowe” stanowiło poszerzenie forum promocji celów ILA, a jednocześnie rezerwę do zasilania „listy londyńskiej”. Limitem tej ostatniej była i pozostaje liczba fundowanych przez PAN składek członkowskich (obecnie w wysokości 25 GBP od osoby rocznie, które w zasadzie powinny być zbiorowo przekazywane do Londynu). Przez wiele lat liczba ta utrzymywała się w granicach 33-34 członków. Niedawno zaś – być może w uznaniu widocznej aktywności Grupy na forum wewnętrznym i międzynarodowym (a z całą pewnością w związku z regularnym i terminowym wywiązywaniem się Zarządu z wszelkich sprawozdań i preliminarzy budżetowych PAN) – liczba wspomnianych składek podniesiona została do 40. Dla porównania liczby członków GP, warto odnotować, że w niektórych krajach Grupy regionalne ILA skupiają setki ludzi. Na przykład w USA około 350 osób na „liście londyńskiej”, a w ponad 60% ludnościowo mniejszej od Polski Holandii około 500 osób, w tym 300 „zwyczajnych” w 1997 r., przy czym gros członków stanowią tam studenci.
W tej sytuacji stworzona została „lista krajowa” członków, na którą wpisywani są członkowie uczestniczący w pracach ILA w kraju (w nowym Regulaminie zwani członkami nadzwyczajnymi). Z listy tej uzupełniana jest w miarę konieczności i możliwości „lista londyńska”. Ze wzrostem aktywności GP, członkostwo to ma szansę nieznacznie powiększać się, tak jak wzrosło z 34 członków (na początku lat 90. ub. wieku) do 40 obecnie. Pełna zaś lista GP (z krajowymi, czyli „nadzwyczajnymi” i studenckimi) obejmuje obecnie 240 członków.

O działalności ILA w okresie II wojny światowej dysponujemy w Warszawie nader skąpymi źródłami. Jedyny jej ślad we wspomnianej przerwie (w latach 1938-1946) – ściślej zaś ślad działalności ponad setki jego członków i działaczy – jaki udało się odnaleźć w Bibliotece Narodowej w Warszawie, stanowi publikacja pn. International Law Conferenceu.
Zwołano ją z inicjatywy belgijskiego prof. Henri Rolina – członka IDI- wespół z innymi znawcami prawa międzynarodowego, w tym dr. W.R. Bischopa – Honorowego Sekretarza Stowarzyszenia Prawa Międzynarodowego oraz prof. A.L. Goodharda z Oxfordu, członka Brytyjskiej Grupy ILA, a jednocześnie członka Zjednoczonego Stowarzyszenia Wykładowców (w tekście oryginalnym „profesorów” uniwersyteckich). Oprócz wspomnianych instytucji, do organizowania tej konferencji włączyło się także zasłużone w szerzeniu wiedzy o prawie międzynarodowym i filozofii prawa – Towarzystwo Grocjańskie (Grotius Society).
Wśród około 110 specjalistów prawa międzynarodowego z różnych krajów świata, na liście uczestników wspomnianej konferencji, można doliczyć się 17 prawników’ polskich. Niektóre nazwiska znajdowały się już wcześniej na przedwojennej liście członków Grupy Polskiej ILA. Byli to przedwojenni profesorowie i pracownicy polskich uniwersytetów oraz służb prawnych Polskiego Rządu Emigracyjnego i jego przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych. Z nowych nazwisk łatwo daje się wyłowić nazwisko – dobrze później znanego (nie tylko w polskim świecie prawniczym, ale i światowym) profesora i sędziego (oraz Przewodniczącego) MTS -dr Manfreda Lachsa. Pojawiło się tam także znane nam nazwisko (szczególnie w kręgach pracowników i wychowanków Wydziału Prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej) – członka-odnowiciela Grupy Polskiej ILA, późniejszego nauczyciela akademickiego, profesora tegoż Wydziału – Aleksandra Bramsona.
Na tej konferencji debata koncentrowała się wokół zagadnień objętych czterema przygotowanymi referatami. Dotyczyły one następujących zagadnień: 1) „Jak dalece okupacja państw osi [hitlerowskiej] stwarza ważny tytuł nabycia praw przenoszonych poza terytorium kraju okupowanego i kraju okupanta”; 2) „Podstawy, zakres i konsekwencje zakazu wojny w prawie międzynarodowym” (referat ten w części opracowany był przez Polaków -dr. W. Adamkiewicza i dr. R.R. Bataglię); 3) „Warunki i metody uznania nowych rządów” (w opracowaniu tego referatu uczestniczył również dr Adamkiewicz) i 4) „Rozstrzyganie sporów międzynarodowych, łącznie ze zmianami pokojowymi”. W dyskusji zabierało głos wielu Polaków, a dr. M. Lachs i dr. W. Adamkiewicz zostali wybrani także do Komitetu Redakcyjnego, którego zadaniem było przygotowanie rezolucji z tej konferencji.

Przerwa dla polskich przedwojennych członków ILA zamieszkałych w kraju (a także tych, którzy mogli zaraz po wojnie stać się członkami i wziąć udział w jego pracach) – spowodowana II wojną światową – trwała nie 8 (jak dla osób mieszkających w krajach na zachód od Łaby, lecz 18 lat, tj. do wznowienia działalności Grupy Polskiej 26 sierpnia 1956 r.
Nieobecność Grupy Polskiej w Stowarzyszeniu nie była przypadkowa. Z pewnością nie wynikała z niechęci naukowców polskich do kontynuowania współpracy z kolegami zachodnimi. Dziś jasne jest, że w okresie, gdy władzę w Warszawie coraz mocniejszą ręką przejmowały służby specjalne (rodzime i wielkiego „wschodniego brata”), a „rząd ludowy” wycofywał się pod ich naciskiem z Planu Marshalla i Układów finansowych z Bretton Woods (1950 r.) – GP nie było dane kontynuowanie tak owocnie rozpoczętej w latach międzywojennych współpracy w ILA. Z faktu, że 42. Konferencję ILA zorganizowano w 1947 r. w Pradze, można wnosić, iż kierownictwo tego Stowarzyszenia starało się podtrzymać przedwojenne więzi z naukowcami Europy Środkowej i Wschodniej. Niestety konferencja ta była przysłowiową jaskółką, która tym razem nie tylko nie uczyniła wiosny, lecz pół roku później przyniosła zamrożenie kontaktów „krajów obozu socjalizmu” ze światowym ILA na długie lata. W lutym 1948 r. „po zwycięstwie sił postępowych” w kraju sąsiedzkim, Grupa Czecho-Słowacka – założona przeszło 2 lata przed GP (21 lipca 1921 r.) – znikła ze światowego ILA na 27 lat (została reaktywowana dopiero 29 października 1983 r). Ten długi okres przerwy w działalności ILA dobrze ilustruje tezę, według której łatwiej jest psuć niż naprawiać.
Do należytego opisania reaktywacji Grupy Polskiej w ILA – po tak długiej przerwie – powinien być powołany ktoś z przedwojennych jej członków, jako że „kochana przynależność, nikt się nie dowie jako smakujesz aż się zepsujesz”. Czuli się oni zapewne rzeczywiście „za żelazna kurtyną”, zwłaszcza, że w kraju ze względów oszczędnościowych – oprócz braku kontaktów osobistych z naukowcami świata Zachodniego – brakowało jednocześnie dewiz na zakup czasopism i książek z tzw. strefy dolarowej.
Pewien przełom nastąpił dopiero, gdy – reaktywowana 18 kwietnia 1953 r. (w nieco ponad miesiąc po śmierci (5 marca 1953 r.) wodza światowego systemu komunistycznego – J. Stalina – Grupa Jugosłowiańska zorganizowała 47. Konferencję ILA (ponownie bliżej naszej części Europy) w Dubrowniku (26 sierpnia – 1 września w 1956 r.). Nastąpiło to po wcześniejszej schizmie prezydenta Jugosławii Marszałka Josipa Broz Tito z doktrynerskim stalinowskim komunizmem Kominternu i ZSRR. W konferencji tej uczestniczyła dość liczna (jak na owe czasy) grupa 5 polskich prawników, a mianowicie profesorowie: C. Berezowski – Kierownik Katedry Prawa Międzynarodowego w Uniwersytecie Warszawskim (UW) i przedwojenny członek Grupy Polskiej ILA, wspomniany wcześniej – A. Bramson (specjalista prawa międzynarodowego publicznego, wówczas z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych – PISM), Jerzy Jodłowski (specjalizujący się w cywilistyce i międzynarodowym prawie prywatnym w UW), Manfred Lachs (który rozpoczynał swą nauczycielska praktykę po wojnie w SGSZ, jednocześnie pracował w MSZ, później także w UW i INP PAN, później wielokadencyjny Sędzia, sprawujący również funkcję Przewodniczącego Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w latach 1973-1976) i Juliusz Katz-Suchy (ambasador PRL, dyrektor PISM i profesor UW, „skłoniony do emigracji po wydarzeniach marcowych 1968 r.).
Wiele wskazuje na to (a przede wszystkim data reaktywacji – 26 sierpnia 1956 r.), że właśnie na 47. Konferencji ILA w Dubrowniku przeprowadzono końcowe rozmowy i przy okazji tego wielkiego światowego zgromadzenia członków ILA, Rada Wykonawcza (lub Pełna – Fuli Executive Councit) zatwierdziła wznowienie działalności GP w Stowarzyszeniu światowym. Nawrót do współpracy wiązał się z „odwilżą” w ZSRR i krajach satelickich, która – nastąpiła po śmierci przywódcy ZSRR J. Stalina. Nieco później – w miarę topnienia mrozów ery stalinizmu – nastąpiła możliwość rozpoczęcia starań o reaktywowanie udziału GP w światowym ILA. Świadek tych wydarzeń – i od początku członek reaktywowanej Grupy (późniejszy członek jej Zarządu), obecnie profesor Wyższej Szkoły Humanistycznej w – Jacek Machowski stwierdza w tej sprawie: „Na główny opór natrafiono w kołach partyjnych, gdzie starania te postrzegano jako próbę stworzenia w Polsce ťlondyńskiej agenturyŤ. Podejrzenia i wątpliwości czynników partyjnych rozwiały argumenty prezentowane przez prawników internacjonalistów związanych z Uniwersytetem Warszawskim, Ministerstwem Spraw Zagranicznych i Stronnictwem Demokratycznym. W końcu po długich i kontrowersyjnych przetargach, władze partyjne przystały na reaktywowanie Polskiej Grupy ILA, przy czym kompromisem było afiliowanie jej przy Zrzeszeniu Prawników Polskich kontrolowanym przez czynniki polityczne”.
Należy przypomnieć, iż „do pierwszego Zarządu reaktywowanej Grupy weszli jako: Przewodniczący prof. Jerzy Jodłowski, prof. Cezary Berezowski oraz w charakterze Honorowego Skarbnika Aleksander Bramson z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, W rok później przewodnictwa Grupy objął prof. C. Berezowski, zaś Wice przewodniczącymi zostali profesorowie: Manfred Lachs i Seweryn Szer (cywilista, znawca międzynarodowego prawa prywatnego), obaj z Uniwersytetu Warszawskiego; a Sekretarzem Honorowym został prof. Remigiusz Bierzanek, wówczas jeszcze z Uniwersytetu Łódzkiego.
Ze sprawozdania z 50. Konferencji ILA w Brukseli w 1962 r. dowiadujemy się, że do już wymienionych – doszli później nowi działacze GP m.in. w osobach profesorów: Kazimierza Libery (z UW i jednocześnie z SGSZ (później SGPiS do wczesnej śmierci w 1975 r. mogącej mieć związek z przeżyciami związanymi z rozbiciem tam kierowanej przez Niego Katedry Prawa Międzynarodowego w końcu lat 60.), pełniącego funkcję Skarbnika oraz Ludwika Gelberga, ze Szkoły Głównej Służby Zagranicznej (w późniejszych latach pracownika Instytutu Nauk Prawnych PAN), pełniącego funkcję Sekretarza Generalnego Grupy. Ponadto do Zarządu należał także prof. Lech Antonowicz – wówczas docent UMCS oraz prof. Witałis Ludwiczak z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pełna zaś ťlondyńskaŤ lista członków zawierała 33 nazwiska i liczba ta z niewielkimi odchyleniami, utrzymywała się do 1999 r.
Warto podkreślić, że pierwszy dość ograniczony liczebnie skład członkowski, uwzględniał w dużej mierze „starodrzew i młody las” (jak później wyraził się prof. C. Berezowski o uczestnikach Konferencji Katedr Prawa Międzynarodowego w Karpaczu w początkach lat 60.). Jednocześnie – przy wielkiej przewadze liczebnej członków z warszawskiego ośrodka akademickiego (co z pewnością było wyrazem największego skupienia specjalistów prawa międzynarodowego w stolicy kraju, a zapewne także refleksem ówczesnego centralistycznego systemu społeczno-gospodarczego), trzeba przyznać, że w tamtych czasach dbano o „regionalną reprezentację” wszystkich ośrodków akademickich kraju. Na szczególne podkreślenie zasługuje troska o włączenie w poczet ťlondyńskichŤ członków Grupy przedstawicieli nowo utworzonych po II wojnie światowej uniwersytetów.
Spoza warszawskich ośrodków akademickich do Grupy Polskiej ILA należały takie znakomitości różnych dziedzin nauk prawnych z Uniwersytetu Jagiellońskiego jak profesorowie: Ludwik EHRLICH – Kierownik Katedry Prawa Międzynarodowego (vel „prawa narodów”, przed II wojną światową w Uniwersytecie im. Króla Jana Kazimierza we Lwowie); Jan GWIAZDOMORSKI – cywilista, wybitny znawca międzynarodowego prawa prywatnego Kazimierz PRZYBYŁOWSKI i – dyplomata i znawca międzynarodowego prawa publicznego, dyplomatycznego, konsularnego oraz prawa traktatów – znany jeszcze wielu naszym członkom, Stanisław E. NAHLIK.
Z Poznania w omawianym okresie do Grupy Polskiej ILA należeli profesorowie: Alfons Klafkowski (w początkowym okresie po reaktywacji Grupy) – Kierownik Katedry Prawa Międzynarodowego UAM w Poznaniu, Witalis LUDWICZAK, Władysław SIEDLECKI, później dołączył Krzysztof SKUBISZEWSKI. Z pewnością duchem obecny był w odrodzonej Grupie Polskiej – wywodzący się z Poznania – prof. Bogdan WINIARSKI, który od ustanowienia Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości przez wiele kadencji pełnił w nim zaszczytną funkcję sędziego, a także przez jedną kadencję Przewodniczącego.
Zwyczajnymi członkami Grupy („listy londyńskiej”) z Uniwersytetu Łódzkiego byli profesorowie: Remigiusz BIERZANEK (wówczas Kierownik Katedry Prawa Międzynarodowego na Wydziale Prawa UŁ), Zbigniew ROTOCKI, Jan NAMITKIEWICZ oraz prof. Józef LITWIN.
Na szczególne podkreślenie zasługuje troska o włączenie w poczet „londyńskich” członków Grupy przedstawicieli nowo utworzonych w Polsce po II wojnie światowej uniwersytetów. Uniwersytet Wrocławski – otwarty wkrótce po zakończeniu wojny, po przesunięciu terytorium Polski ze wschodu na zachód, w oparciu o kadrę repatriowanych pracowników naukowych Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie – zasilił Grupę znakomitymi prawnikami (by wymienić tylko najstarszych doświadczeniem akademickim) w osobach profesorów: Stanisława HUBERTA i Kazimierza KOCOTA. Wkrótce doszli do nich profesorowie: Karol WOLFKE (aktywny członek międzynarodowego komitetu ds. kodyfikacji zasad tworzenia zwyczajowego prawa międzynarodowego do zakończenia przez niego prac na milenijnej 69. Konferencji ILA w Londynie) oraz Jan KOLASA.
Miało również od początku swoją reprezentację (wielokrotnie w stosunku do przedwojennego przedłużone) polskie Wybrzeże Bałtyku w osobie bardzo aktywnego przedwojennego członka ILA prof. Leona BABIŃSKIEGO (wówczas) z Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Szczecinie oraz prof. Remigiusza ZAORSKIEGO z Instytutu Morskiego w Gdańsku.
Wśród odnowicieli Grupy po wspomnianej „odwilży” byli także prawnicy – często na bardzo eksponowanych stanowiskach z kilku resortów PRL – zawodowo zajmujący się prawem międzynarodowym, a mianowicie w Ministerstwie Sprawiedliwości: Eustachy WIERZBOWSKI i Tadeusz REK. Później dołączyli także koledzy z MSZ, m.in. w osobach: dr hab. Sławomira Dąbrowy, dr hab. Andrzeja Olszówki, dr hab. Stanisława Pawlaka, mgr Andrzeja Makarewicza (aktywnego członka Zarządu ILA wybranego od 2 marca 2001 r.), dr hab. Juliana Sutora. Wśród członków z „listy londyńskiej”, w ILA działali również Edward DRABIENKO i Antoni BACOWSKI.
Oprócz wymienionych funkcyjnych członków GP – należy także przypomnieć przynajmniej niektórych aktywnych jej członków, którzy przyczynili się do tego, co nazywane jest w świecie „polską szkołą prawa międzynarodowego”. Tak więc poza wyżej wymienionymi funkcyjnymi członkami GP z Uniwersytetu Warszawskiego, należy wspomnieć innych zasłużonych członków: Wojciecha GÓRALCZYKA (parokrotnego Sekretarza Generalnego Grupy, który po 63. światowej Konferencji ILA w Warszawie przejął wiosną 1990 r. od Jerzego MAKARCZYKA – przewodniczenie Grupie; Jerzego JAKUBOWSKIEGO (Przewodniczącego GP w przełomowych latach 70/80.), najpierw z SGPiS/SGH, później z Uniwersytetu Warszawskiego do przedwczesnej śmierci w początkach 1982 r.; mistrza tego ostatniego prof. Henryka TRAMMERA (z SGSZ, później SGPiS i w końcu UW); Henryka de FIUMELA (z Uniwersytetu Warszawskiego, później do przedwczesnej śmierci w połowie lat 80. z Instytutu Nauk Prawnych PAN); dr Janusza Sacha, w latach 70. wspomagającego profesorów: C. Berezowskiego i W. Góralczyka w sprawowaniu ich odnośnych funkcji w Grupie Polskiej ILA, który ma również swój znaczący udział i w dzisiejszych osiągnięciach Grupy, m.in. w wypracowaniu nowego Regulaminu i wzmacnianiu więzi z mecenasem nauki kraju – Polską Akademią Nauk.
Z szerzej pojętego warszawskiego ośrodka akademickiego – który liczebnie dominował (i do dziś dominuje w Grupie Polskiej ILA) wśród ówczesnych członków „z listy londyńskiej” (w obecnym Regulaminie zwanych „zwyczajnymi”) – oprócz wyżej przypomnianych – należy wymienić profesorów: Lecha ANTONOWICZA (w czasie reaktywowania GP adiunkta w SGSZ, później pracownika UMCS i KUL), Romana JASICĘ (pracownika naukowego Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, później UW, i od 1972 r. Uniwersytetu Śląskiego); Jacka MACHOWSKIEGO (z MSZ, jednocześnie nauczyciela akademickiego w SGSZ, później profesora i Dziekana Wydziału Prawa Uniwersytetu w Zarii, a następnie na Uikich Uniwersytecie w Jos w Nigerii, wreszcie – profesora w Wyższej Szkole Humanistycznej w Pułtusku); Wojciecha MORAWIECKIEGO (docenta w SGSZ i profesora SGPiS/SGH), Jerzego M. SAWICK1EG0 (Wicedyrektora PISM i po sławetnych wydarzeniach marca 1968 r. „skłonionego” do opuszczenia Polski, później profesora Wydziału Prawa Uniwersytetu w Aarhus w Danii); Jerzego SZTUCKIEGO (pracownika naukowego PISM, później po wydarzeniach „marcowych” podobnie „skłonionego” do opuszczenia Polski, później profesora Uniwersytetu Sztokholmskiego, ostatnio – aż do emerytury sprzed kilku lat – Kierownika Katedry Prawa Międzynarodowego w Uniwersytecie w Uppsali, obecnie w Instytucie Raoula Wallenberga Uniwersytetu w Lund).